Ile zaoszczędzisz wymieniając stare żarówki?

Na polskim rynku dostępne jest wiele żarówek czy też świetlówek, zatem postaram się przybliżyć kilka przykładów najczęściej stosowanych.

Tradycyjne żarówki, w które jeszcze wyposażone są niektóre domy wycofano niedawno z produkcji decyzją Komisji Europejskiej. Proces ten trwa nadal i koncentruje się na żarówkach, coraz to mniejszej mocy. Rok temu zaczęło się wycofywanie tych o mocy 100 W,obecnie wycofane zostały nawet te o mocy 25W. Dlaczego tak się dzieje? Otóż tradycyjne żarówki na produkcję pożądanego przez nas światła, zużywają zaledwie 5 % swojej mocy. Oznacza to, że żarówka o mocy 100 W  ponad 90 W marnuje na ogrzanie pomieszczenia, w którym się znajduje. Nowoczesne źródła światła są pod tym względem zdecydowanie bardziej wydajne. Kolejną wadą tradycyjnych żarówek jest ich czas świecenia.  Nie od dziś wiadomo, że producenci ograniczają ich żywotność do 1000 h, aby zapewnić sobie stały rynek zbytu. Mimo tego posiadają one kilka zalet. Otóż podczas eksploatacji żarówki te nie są wrażliwe na to ile razy się je zapala. Ponadto po tym jak się spalą, nie ma problemu z ich wyrzuceniem, ponieważ nie posiadają substancji niebezpiecznych dla środowiska i mogą być wrzucone do zwykłego kontenera na śmieci. Do ich zalet należy również cena.

Żarówki halogenowe to nowsze rozwiązanie. Zmiana jest niewielka i polega na tym, że próżnię znajdującą się w tradycyjnej żarówce zastąpiono parami halogenków, które zwiększają efektywność jej świecenia o 50 %. Drugą ich zaletą jest czas świecenia. Ich trwałość sięgać może 4000 h, czyli cztery razy dłużej niż w przypadku zastosowania tradycyjnych. Produkują one jednak szkodliwe dla oczu promieniowanie ultrafioletowe, przez co muszą posiadać szkło ochronne lub znajdować się w bańce szklanej redukującej jego wpływ. Halogeny posiadają bielsze światło i stosunkowo niewielkie rozmiary. Dzięki temu bardzo często wykorzystywane są, jako światło dekoracyjne. Wadą niestety jest to, że nagrzewają się bardziej niż standardowe żarówki, przez co odpowiedniki o tej samej mocy często nie mogą być umieszczane w tych samych oprawach.

Świetlówki, w których źródłem światła jest luminofor pobudzony przez promieniowanie ultrafioletowe powstałe od par rtęci znajdujących się między elektrodami. Dzięki takiemu rozwiązaniu posiadają długą żywotność sięgającą 15 000 godzin. Zużywają ok. pięciokrotnie mniej energii, jednak zawierają rtęć, przez co nie mogą być wyrzucane do zwykłych pojemników na śmieci. Kolejną ich wadą jest to, że nie świecą pełnym światłem tuż po ich zapaleniu. Potrzebują kilku minut, aby się nagrzać i to właśnie w tym czasie zużywają więcej prądu. Niektórych modeli nie powinno się również włączać bezpośrednio po zgaszeniu, ponieważ tracą wtedy swoją żywotność. Nie warto więc używać świetlówek w pomieszczeniach, w których przebywamy krótko jak toaleta czy piwnica. Są zdecydowanie droższe niż zwykłe żarówki jednak ich zakup zwraca się po ok. 1400 godzinach użytkowania ponieważ są w stanie zaoszczędzić do 80 % energii. Należy również pamiętać, że tych zwykłych nie można używać razem ze ściemniaczami. Na rynku dostępne są specjalne świetlówki do tego celu jednak ich cena jest wyższa. Mankamentem jest również pulsujące światło, które wielu osobom przeszkadza lecz w miarę rozwoju techniki wszystkie te wady są stopniowo eliminowane.

Diody LED zaczynają zdobywać coraz większą popularność, ponieważ technologia i ich parametry stale się polepszają. Dlaczego? Ich czas świecenia jest kilkadziesiąt razy dłuższy niż w przypadku standardowych żarówek i wynosi ok. 50 000 h, czyli 5-7 lat. Ponadto oszczędzają 80 % energii, czyli tak jak w przypadku świetlówek energooszczędnych. Posiadają niewielkie rozmiary jak w przypadku halogenów, co daje możliwości dogodniejszego projektowania oświetlenia. Obecnie występują w wielu wersjach mocy (3,5W odpowiada żarówce 60W). Dotychczas głównym problemem tej technologii było to, że wytwarzały światło kierunkowe, co czasem jest przydatne w tworzeniu architektury świetlnej. Jednak, aby zastąpić standardowe oświetleni domowe diody ustawia się pod różnymi kątami oraz wykorzystuje soczewki, dzięki czemu są w stanie oświetlać przestrzeń pod kątem 160^o. Ich zaletą jest również możliwość swobodnego dobierania barwy światła. W przeciwieństwie do świetlówek nie potrzebują czasu, aby się nagrzać i pełnię światła osiągają niemal natychmiast a dodatkowo mogą być stosowane ze ściemniaczami światła. Ważnym aspektem ekologicznym odróżniającym je od świetlówek jest to, że do ich produkcji nie są wykorzystywane niebezpieczne substancje, wiec nie ma problemu z ich utylizacją. Więc czemu nie zdobyły jeszcze rynku. Niestety inwestycja w tego typu oświetlenie (szczególnie te dobrej jakości – dające ciepłą barwę światła zbliżoną do żarówek) to wciąż niemały wydatek. Jednak ta tendencja zmienia się i moduły LEDowe tanieją z roku na rok.

Niestety wymiana żarówek na energooszczędne niesie za sobą pewne koszty. Warto, więc sprawdzić czy poniesienie ich jest opłacalne i w jaki sposób może wpłynąć na nasze rachunki za prąd. Do obliczeń przyjmijmy, że żarówki święcą rocznie 2000 godzin rocznie, co daje 5-6 godzin dziennie. Koszt kilowatogodziny to 0,55 gr.

Jak pokazuje tabela powyżej oszczędności wynikające z wymiany choćby jednej żarówki są znaczne. Chciałbym zauważyć również, że w obliczeniach nie brałem pod uwagę rosnących cen energii elektrycznej a także wciąż taniejącej technologii produkcji diod LED. Warto zwrócić uwagę również na to, że obliczenia prowadzone były tylko dla jednego punktu świetlnego. Przy wymianie oświetlenia w całym domu jesteśmy w stanie sporo zaoszczędzić mimo, że początkowa inwestycja jest wysoka w przypadku oświetlenia LED (dla 20 punktów świetlnych to ok. 800 zł – w przypadku zwykłych to 40 zł).